Autoctonía (e aloctonía), en especies forestais
Juan José Villarino Urtiaga Enxeñeiro de Montes e profesor de Silvicultura
|
As bases do debate. A cuestión de se unha árbore
forestal é ou non autóctona, así formulada, pode
producir no leigo na materia, a falsa impresión de
que se está a falar dun atributo ou cualidade da
propia especie. Non sendo precisamente dese
modo a cousa, resulta preciso fixar xa desde o principio
unha mínima armazón conceptual que faga
posible unha discusión racional do tema.
Os puntos a ter en conta, son como mínimo os
tres seguintes:
1º.- O taxon ou unidade taxonómica. Normalmente
tratarase da especie, inda que tamén se
podería considerar unha categoría superior (o
xénero) ou inferior (subespecie ou variedade).
2º.- A área xeográfico-ecolóxica na que se postula
a autoctonía da especie.
Unha especie pode non estar presente nunha
zona relativamente reducida en extensión da súa
área de distribución natural (un concello ou unha
bisbarra, por exemplo) e porén reaparecer cando
se aumenta a superficie pescudada; este feito
apunta a conclusión de que carece de sentido
rebaixar excesivamente a extensión das áreas de
referenza.
A Galicia atlántica forma parte da área de florestas
eurosiberianas do vello continente e esta, do
Reino Floral Holártico que inclúe ademais as
correspondentes de Norteamérica.
A Pseudotsuga menziesii plantada en Galicia dificilmente
pode considerarse como exótica cando provén
de localizacións dentro do mesmo Reino Floral.
Ás veces xurden controversias que teñen como
orixe discrepancias na adscrición taxonómica da
especie. Como exemplo desto último, direi que en
anos relativamente recentes publicouse unha cita
de Betula pendula, supostamente bidueiro nativo,
no concello de Guntín, a uns 20 km de Lugo.
Como resulta que arestora está xeralmente admitido
que a denominación correcta para as poboacións
de bidueiros de Galicia é a de Betula celtiberica, o
lóxico sería concluír que é esta última especie a
presente como autóctona na rexión (Meseta Central
de Lugo). Betula pendula non é autóctona en
Galicia pero iso non nos debe privar do recoñecemento
de que amosa boa adaptación ó medio –alomenos
nas áreas de meirande presenza de bidueiros
nativos-; e ademais de que o seu valor ornamental é
superior ó do autóctono B. celtiberica.
3º.- A necesidade de tomar en consideración as
cuestións de tipo dinámico-temporal en conxunción
coas anteriormente citadas. Este punto, pola súa
relevancia, merece a apertura dun novo epígrafe. |